Mag een patiënt zomaar een consultatiegesprek met de smartphone opnemen?

Patiënten onthouden slechts een beperkte hoeveelheid (medisch-technische) informatie dat door de arts aan hen is meegedeeld tijdens een consultatie. Om deze informatie nadien nog eens te kunnen herbeluisteren, wensen sommige patiënten het gesprek op te nemen met de smartphone. Natuurlijk zou een patiënt de geluidsopname kunnen gebruiken om de arts aansprakelijk stellen, door bijvoorbeeld te bewijzen dat de arts zijn informatieplicht niet (voldoende) is nagekomen.

 

In een advies stelt de nationale raad van Orde van de artsen [1] dat het maken van geluidsopnames tijdens een consultatie mogelijk is wanneer dit aanleiding kan geven tot een betere verwerking van de medische informatie door de patiënt. Beide partijen (de patiënt én de arts) moeten wel instemmen met de opname. Verder merkt de nationale raad op dat een heimelijke opname de vertrouwensrelatie tussen de patiënt en de arts ernstig in het gedrang brengt. Dit is standpunt is uiteraard van zelfsprekend.

 

De vraag is echter in welke mate een geluidsopname in rechte kan worden gebruikt. Hoe zit het juist met de puur juridische kant van deze zaak?

 

Wanneer de patiënt de toestemming van de arts heeft verkregen of de arts heeft verwittigd over de geluidsopname, dan rijzen er geen problemen. De geluidsopname kan als bewijsmiddel worden gebruikt bij een eventuele strafrechtelijke of burgerrechtelijke procedure.  

 

Wat met geluidopnames die een patiënt heimelijk maakt? De misvatting bestaat dat het heimelijk opnemen van een gesprek niet toegelaten en onrechtmatig is. Het Hof van Cassatie [2] is echter een andere mening aangedaan. Het Hof is van oordeel dat een zakelijk gesprek, zelfs indien het is opgenomen zonder medeweten van de gesprekspartner, toch rechtmatig is. In elk geval moet er wel aandacht worden aanbesteed dat de opname van een gesprek niet als bewijs wordt aangewend wanneer één van de partijen door listen of kunstgrepen in een gesprek een bekentenis wil uitlokken.

 

Kan een arts een patiënt verbieden om tijdens een consultatie geluidopnames te maken? Een arts kan een patiënt verzoeken om geen opnames met de smartphone te maken, doch is dit juridisch niet afdwingbaar. Wel kan een arts aan een patiënt meedelen dat hij geen behandelingsrelatie aangaat wanneer er heimelijke opnames worden gemaakt, aangezien dit de vertrouwensrelatie dan ernstig aantast. Een arts is immers vrij om te kiezen of die, al dan niet, een therapeutische relatie met een patiënt wenst aan te gaan of wenst verder te zetten. Let wel op, een arts moet steeds de continuïteit van de zorgverlening garanderen en dringende zorgen verlenen.

 

 

[1] https://www.ordomedic.be/nl/adviezen/advies/persbericht-geluidsopname-van-een-gesprek-tussen-een-patient-en-een-arts.

[2] Arrest van 17 november 2015. Deze casus ging over een cliënt dat heimelijk een gesprek met zijn advocaat had opgenomen. Dit arrest kan naar analogie worden toegepast op een patiënt-arts-relatie.